Pyszczak afra

Pyszczaki afra - ryby akwariowe

Pyszczak afra (Cynotilapia afra) – niewielka lecz dosyć waleczna i ciekawie ubarwiona ryba akwariowa z rodziny pielęgnicowatych.

Pyszczak afra - Cynotilapia afra - Występowanie

Afryka. Gatunek endemiczny, występujący jedynie w jeziorze Malawi. Zamieszkuje skaliste obszary wzdłuż linii brzegowej jeziora. Spotykany zarówno na płytkich jak i głębokich wodach do 40m, najczęściej od 5 do 20m.

Pyszczak afra - Cynotilapia afra - Charakterystyka i usposobienie

Nazwa gatunku pochodzi od charakterystycznego uzębienia, niespotykanego u innych pyszczaków jeziora Malawi. Ich zęby są ostre, stożkowe i przypominają kły psa. Cynotilapia w dosłownym tłumaczeniu oznacza psi ząb – z ang. Dogtooth. Ciało torpedowe zazwyczaj z niebiesko żółtym ubarwieniem. Istnieje wiele barwnych odmian różniących się dominacją niebieskiego lub żółtego koloru, w zależności od miejsca występowania w jeziorze. Np. populacja z Jalo ma całe ciało barwy niebieskiej z jednolicie żółtą płetwą grzbietową, a inne populacje mogą nie mieć żółtego koloru wcale. Najbardziej popularne wariacje to:

Chewere, Chinuni, Chitande, Chuanga, Likoma, Lumbila, Lundu, Lupingu, Mbenji, Metangula, Minos Reef, Msobo, Ndumbi, Njambe, Nkhata Bay, Nkolongwe

W poprzek ciała przechodzą czarne i niebieskie pionowe pasy, które nachodzą na płetwę grzbietową, mogą także zanikać w zależności od nastroju. Płetwy brzuszne i płetwa odbytowa obrzeżona niebieskim opalizującym kolorem. Samce są nieco większe od samic, dorastają do 10 cm są jaskrawiej ubarwione i posiadają atrapy jajowe na płetwie odbytowej.

Mogą być mylone z niektórymi gatunkami Pseudotropheus (np. Pyszczak zebra). Dorosłe afra są jednak odrobinę mniejsze, mają swoje charakterystyczne uzębienie, a pionowe pasy nachodzą na płetwę grzbietową.

W środowisku naturalne samice pływają w grupach lub pojedynczo na otwartej przestrzeni. Samce natomiast pomiędzy skupiskami skalnymi bronią swoich rewirów. W akwarium na jednego samca powinno przypadać kilka samic.

W dobrych warunkach mogą żyć 8-12 lat.

Pyszczak afra - Cynotilapia afra - Odżywianie i karmienie

Wszystkożerne. Jednak podstawę diety muszą stanowić pokarmy zielone jak np. granulaty lub płatki ze spiruliną, parzony szpinak, cukinia itp. uzupełniane pokarmami mrożonymi i żywymi pochodzenia zwierzęcego np. larwy owadów, skorupiaki, ślimaki. Najlepiej karmić kilka razy dziennie zamiast jednej dużej porcji.

Pyszczak afra - Cynotilapia afra - Akwarium

Mimo niewielkich rozmiarów wymagają dość dużego zbiornika o długości co najmniej 100 cm, z piaszczystym podłożem, dużą ilością kryjówek skalnych, obszarami z otwartą przestrzenią oraz wydajną filtracją. Ryby uwielbiają przekopywać podłoże. Dekoracje skalne należy ustawiać bezpośrednio na dnie akwarium. Raczej oszczędzają i nie jedzą tych bardziej wytrzymałych roślin.

Tolerują wodę średnio twardą do twardej z pH 8.0-8.5 i o temperaturze 23-28°C, która musi być podmieniana przynajmniej raz w tygodniu (10-20%).

Walecznie usposobione i terytorialne ryby. Nie są polecane do zbiorników towarzyskich. Wykazują dużą agresję do podobnie wyglądających gatunków. Nie będą dobrym towarzystwem dla spokojnych Aulunocar czy Utaka, ale mogą być łączone z innymi pyszczakami zaliczanymi do grupy Mbuna.

Pyszczak afra - Cynotilapia afra - Rozmnażanie

Akwarium tarliskowe powinno mieć min. 120 cm długości i urządzone według wskazówek zawartych powyżej. Idealne parametry wody to 8.0-8.5 pH i 26-28°C temperatury. Samiec w zalotach bywa agresywny dlatego zaleca się rozmnażanie w grupie 1 samca i 3-6 samic.

Do tarła dochodzi w ukryciu. Samiec wybiera miejsce pomiędzy szczelinami skalnymi lub wykopuje dołek pod dużym kamieniem. Następnie swoim zachowaniem i intensywnym ubarwieniem wabi w to miejsce samicę.  Zachęcona samica składa tam ok. 15-30 jaj i zbiera je do pyszczka. Próbuje również zebrać atrapy jajowe z płetwy ogonowej samca, ten z kolei uwalnia mlecz i zapładnia ikrę.

Samica inkubuje ikrę w pysku przez ok. 3 tygodnie. Łatwo to zauważyć. W tym okresie nie przyjmuje pokarmów a jej wargi są rozdęte. Jeżeli zależy nam na jak największej ilości narybku musimy oddzielić ją od pozostałych mieszkańców. Należy przy tym zachować szczególną uwagę. Zestresowana często wypluwa cały miot, a oddzielona od grupy może stracić pozycję w stadzie, dlatego z przenosinami warto czekać jak najdłużej. Doświadczeni hodowcy w okolicach drugiego tygodnia sztucznie pobierają narybek z pyska matki.

Samodzielnie pływający narybek może początkowo mieć woreczek żółtkowy i nie wymaga natychmiastowego karmienia. W przypadku jego braku od razu podajemy larwy artemii.