Sum indyjski – Długowąs azjatycki

Sumy indyjskie – Długowąsy azjatyckie - ryby akwariowe

Sum indyjski, Długowąs azjatycki, Sum wędrujący, Workoskrzel azjatycki (Heteropneustes fossilis) – jedyny przedstawiciel rodziny Heteropneustidae. W Bangladeszu poławiana w celach konsumpcyjnych.  Sprowadzony do Europy nie spełnił oczekiwań, ze względu na zbyt wolne tempo wzrostu i nadmierną żarłoczność.  Gatunek ten jest również ceniony i znaczący w medycynie – leczeniu malarii.

Sum indyjski – Długowąs azjatycki - Heteropneustes fossilis - Występowanie

Środowisko naturalne suma indyjskiego (H. fossilis) – wolno płynący kanał w Północnych Indiach.

Azja. Występuje w wodach Sri Lanki, Indii, Birmy, Bangladeszu i południowego Wietnamu. Zamieszkuje stawy, kanały, mokradła, tereny zalewowe oraz mętne rzeki. Ryba ta prawdopodobnie jest w stanie przeżyć w każdym środowisku wodnym. Toleruje również niewielkie zasolenie. W porze suchej żyje w pół wyschniętym błocie. A w przypadku całkowitego wyschnięcia podłoża, wślizguje się w dolne partie wilgotnych szczelin.

Sum indyjski – Długowąs azjatycki - Heteropneustes fossilis - Charakterystyka i usposobienie

W środowisku naturalnym osiąga do 31 cm długości całkowitej, w akwarium przeważnie nieco mniej. Kształt ciała węgorzowaty, z szeroką, spłaszczoną głową. Otwór gębowy końcowo usytuowany, skierowany do przodu, otoczony czterema parami wąsów. Dymorfizm płciowy słabo widoczny. Dorosłe samice są bardziej krępe. Ubarwienie ciała szaro brązowe lub oliwkowo brązowe, z wiekiem ciemnieje do czarnego. Po bokach dwa blade, podłużne pasy i liczne czarne plamki. Płetwa odbytowa długa – od 60 do 79 promieni. Płetwy brzuszne – 6 promieni.

Płetwy piersiowe H. fossilis mają 8 promieni. Pierwszy promień jest najsilniej rozwinięty i przekształcony w piłkowany, zakończony harpunem kolec. U podstawy kolca znajdują się trzy powierzchnie stawowe umożliwiające blokowanie po nastroszeniu. U samców obok kolców płetwy grzbietowej i piersiowej znajdują się jednokomórkowe gruczoły jadowe. Skład jadu nie jest do końca znany, ale zawiera substancje powodujące obrzęk oraz nekrozę okolicznych tkanek. Według niektórych uczonych może on wykazywać również działanie kardiotoksyczne. Należy zachować dużą ostrożność przy wszelkich pracach w akwarium i wyławianiu tych ryb. Jeżeli dojdzie do ukłucia zaleca się zanurzenie rany w ciepłej wodzie i podanie leków przeciwbólowych. Niekiedy niezbędna jest pomoc chirurgiczna i badanie EKG.

Sumy indyjskie, podobnie jak ryby z rodziny długowąsowatych (Clariidae), wyposażone są w specjalny narząd nadskrzelowy –  dwa długie, puste, cylindryczne, niezbyt silnie ukrwione worki biegnące wzdłuż kręgosłupa, po jednym z każdej strony ciała, aż do trzonu ogona. Dzięki niemu mogą oddychać powietrzem atmosferycznym. Dodatkowo ich ciało produkuje duże ilości śluzu. Te dwie zdolności umożliwiają im pokonywanie znacznych dystansów na lądzie np. w celu zmiany zbiornika wodnego, poszukiwania partnera lub pokarmu.

Prowadzą nocny, przydenny tryb życia. Zdania na temat temperamentu są podzielone. Raczej nie przejawiają agresji, ale może występować w indywidualnych przypadkach lub w zbyt małych akwariach. Na pewno ryby mieszczące im się do pyska zostaną potraktowane jako pokarm.

Sum indyjski – Długowąs azjatycki - Heteropneustes fossilis - Odżywianie i karmienie

Wszystkożerne. Podstawą diety powinny być pokarmy pochodzenia zwierzęcego np. larwy owadów, skorupiaki, dżdżownice, mrożone krewetki, świerszcze i dobrej jakości suche pokarmy opadające na dno. Co ciekawe mogą również nauczyć się przyjmować pokarm dla pielęgnic z powierzchni wody.

Sum indyjski – Długowąs azjatycki - Heteropneustes fossilis - Akwarium

Ze względu na osiągane rozmiary potrzebują dużej przestrzeni do pływania. Ważniejsza jest wielkość powierzchni dna niż wysokość zbiornika. Wymagają miękkiego, piaszczystego podłoża oraz licznych kryjówek. Do dekoracji akwarium można użyć suchych korzeni, kory, gałęzi i liści. Według uznania odpowiednie będą też plastikowe rurki czy donice. Ze względu na możliwość wyjścia z akwarium konieczna jest szczelna pokrywa i nieco obniżony poziom wody. Oświetlenie i rośliny nie są konieczne, ale można np. zostawić jedną słabo oświetloną część zbiornika i obsadzić wytrzymałymi, twardymi roślinami.

Wytrzymałe ryby, które tolerują szeroki zakres parametrów wody, a nawet lekkie zasolenie. Ze względu na swój duży apetyt wymagają wydajnej filtracji.

Mogą być trzymane z większymi i aktywnymi rybami, które nie zmieszczą im się do pyska. Gatunki wolno pływające, które potrzebują spokoju będą nękane i zestresowane przez ich dużą aktywność nocną. Dobrym towarzystwem będą np. duże brzanki i inne podobne ryby. Bardzo lubią towarzystwo własnego gatunku.

Sum indyjski – Długowąs azjatycki - Heteropneustes fossilis - Rozmnażanie

Chętnie rozmnażają się w akwariach. Dojrzałość płciową osiągają po ok. roku – samiec zazwyczaj ma wtedy 5.5 cm, samica 12 cm. Do tarła wymagany oddzielny zbiornik urządzony jak w opisie wyżej. Tarło stymulujemy poprzez odwzorowanie pór roku tj. pory suchej i deszczowej. Przez okres 3-6 tygodni odlewamy stopniowo wodę i podnosimy temperaturę. W tym czasie zwiększamy ilość podawanych pokarmów żywych i mrożonych. Następnie zaczynamy dolewać wodę uzyskaną z filtra RO – twardość ogólna nie powinna przekraczać 3 dGH. W zbyt twardej wodzie utrudnione jest zapłodnienie i rozwój ikry. 22ºC to optymalna temperatura do rozrodu.

Samce zaczynają zaloty w godzinach popołudniowych. Zwykle wieczorem tego samego dnia dochodzi do tarła. Samiec formuje ciało w kształt litery U, obejmuje przepływającą samicę, która uwalnia ikrę i dochodzi do zapłodnienia. Niewielkie 2 mm, lepkie, żółtozielone jajeczka składane są w skupiskach do wcześniej przygotowanych zagłębień w podłożu. Dorosła samica składa od 3000 do nawet 45000 jaj, w zależności od wielkości ryby. Samica ważąca 100 g średnio składa 8000 jaj.

Rodzice opiekują się ikrą oraz narybkiem. Do czasu wylęgu wachlują ikrę płetwami zapewniając niezbędną cyrkulację i dopływ świeżej, natlenionej wody. Po wykluciu ochraniają młode przez ok. miesiąc czasu. Ikra wrażliwa jest na pleśnienie.

Wylęg zależny od temperatury i następuje w czasie 18-24 godzin. Przez 4-5 dni larwy odżywiają się zawartością woreczka żółtkowego. Po tym czasie należy rozpocząć karmienie. W pierwszym okresie życia można podawać larwy artemii i rozdrobniony pokarm suchy.

Narybek rośnie szybko. W ciągu miesiąca osiąga 8 cm długości.