Bass słoneczny

Bassy słoneczne - ryby akwariowe

Bass słoneczny, Słonecznica pstra (Lepomis gibbosus) – ciekawie ubarwiona, nietypowa ryba z rodziny bassowatych, czasem trzymana w akwariach, w zachowaniu przypominająca pielęgnice, występuje także na obszarze Polski.

Bass słoneczny - Lepomis gibbosus - Występowanie

Ameryka Północna. Naturalnie występuje w północno wschodniej części kontynentu, od Nowego Brunszwiku w Kanadzie, aż po Florydę i Zatokę Meksykańską. Sztucznie wprowadzony na pozostałe obszary Ameryki Północnej, a także Europy, gdzie uznawany jest za gatunek inwazyjny. Zamieszkuje płytkie chłodne i umiarkowanie ciepłe wody. Najczęściej spotykany w małych jeziorach i stawach, zarośniętych zatokach większych jezior oraz spokojnych częściach wolno płynących wód. Preferuje miejsca osłonięte roślinnością, stroni od otwartych przestrzeni.

Bass słoneczny - Lepomis gibbosus - Charakterystyka i usposobienie

Może dorastać nawet do 40 cm długości całkowitej, zazwyczaj jednak jest to ok. 18-23 cm. Ciało wysokie, krótkie, bocznie spłaszczone, którego wysokość stanowi ok. 50% długości. Pysk mały z licznymi, drobnymi, szczotkowatymi ząbkami. Płetwa grzbietowa złożona z 10-11 twardych kolców i 10-12 promieni. Płetwy piersiowe zaostrzone i długie, płetwa ogonowa z trzema kolcami, lekko wcięta. Unikatowa kolorystyka wyróżnia ten gatunek z pośród innych bassowatych. Część piersiowa i podbrzusze są koloru pomarańczowego lub czerwono-pomarańczowego, grzbiet i głowa brązowe do oliwkowo-zielonych, boki złociste, z 7 lub 8 pionowymi opalizującymi pomarańczowymi, żółtymi i zielono-niebieskimi pasami. Pokrywy skrzelowe pomarańczowe z rozchodzącymi się promieniście niebieskawymi smugami. W części tylnej pokryw widnieje czarna plama obrzeżona białą i pomarańczową obwódką. Na płetwach grzbietowej, odbytowej i ogonowej występują drobne ciemne plamki.

Ryby osiągają dojrzałość płciową mierząc ok. 5.5-6 cm długości. Samice są bledsze, a pasy na ich ciele bardziej wyraźne. Młode osobniki oliwkowozielone. Samce w okresie tarła są intensywniej ubarwione, ich brzuch jest jasnopomarańczowy, u samic żółty.

Jaskrawo ubarwione pokrywy skrzelowe pełnią funkcję odstraszającą, kiedy czują się zagrożone rozszerzają je, tak aby wydawały się większe.

Co ciekawe, posiadają silny instynkt lokalizacji, złapane, oznaczone i następnie wypuszczone w innej części jeziora, w większości wracały do pierwotnego obszaru.

Zadziorne i bardzo wytrzymałe, z zachowania przypominają pielęgnice. W grupie wyznaczają hierarchię. Samce lubią staczać pojedynki między sobą. W środowisku naturalnym młode do ok. 14 mm formują pokaźne ławice, dorosłe przeważnie widywane są w parach lub luźnych grupach 3, 4 osobników. W akwarium zaleca się trzymanie haremu, jednego samca i kilku samic. Najczęściej pływają w środkowych i dolnych partiach wody, odpoczywają przy dnie.

Bass słoneczny - Lepomis gibbosus - Odżywianie i karmienie

Wszystkożerne, jednak większość ich diety stanowią pokarmy pochodzenia zwierzęcego np. niewielkie bezkręgowce, owady, larwy komarów, małe mięczaki i skorupiaki. Rzadziej jedzą pokarmy roślinne. W Waszyngtonie badanie ryb odłowionych z 3 płytkich jezior pokazało, że w ich układach pokarmowych zaledwie 1% stanowiła materia roślinna. Dorosłe bassy mają na tyle wykształcone mięśnie szczęk, że mogą miażdżyć muszle ślimaków. W akwarium można im podawać dobrej jakości pokarmy suche w płatkach i granulkach oraz żywe lub mrożone np. dafnie, artemie, ochotkę, wodzień, siekaną dżdżownicę czy mięso ryb.

Bass słoneczny - Lepomis gibbosus - Akwarium

Minimalne akwarium dla grupy 6 młodych Bassów nie powinno mieć mniej niż 150 l, jednak zalecane 240 l i większe. Trzymane od małego w dużej przestrzeni po osiągnięciu pełnej dojrzałości będą mniej wojowniczo nastawione. Należy jednak pamiętać, że w czasie rozrodu, szczególnie samce, są bardzo terytorialne. Oprócz przestrzeni do pływania wymagają tez kryjówek i miejsc zacienionych. Do dekoracji można użyć kawałków suchego drewna, korzeni, gałęzi oraz kamieni. Sadzone rośliny powinny być mocne i wytrzymałe. Wskazana również roślinność pływająca, która stłumi nieco ilość światła wpadającego do zbiornika. Na dno odpowiedni będzie piasek lub drobny żwirek. Dorosłe Bassy przypominają w zachowaniu pielęgnice, nie należy więc przywiązywać zbytniej uwagi do aranżacji, gdyż ryby uporządkują akwarium po swojemu.

Jeżeli chodzi o parametry wody to nie są wybredne. Woda powinna być przede wszystkim czysta i bez gwałtownych wahań parametrów. Adaptują się do wody z granicy 6.7 do 8.2 pH. Optymalna temperatura wody dla nich to 16-22°C. Okresowo znoszą temperatury powyżej 26°C i nawet poniżej 10°C. Wymagają wydajnej filtracji oraz regularnych podmian wody. Lubią też wodę o lekkim zasoleniu. Co jakiś czas można dodawać płaską łyżkę stołową soli niejodowanej na 20-25 litrów wody. Poprawi to ich samopoczucie i uchroni przed niektórymi chorobami.

Najlepiej trzymać je w akwarium gatunkowym, jednak w odpowiednio dużym zbiorniku mogą być trzymane z innymi rybami o podobnych wymaganiach środowiskowych np. karasiami, linami, okoniami.

Bass słoneczny - Lepomis gibbosus - Rozmnażanie

W naturze tarło przeważnie odbywa się między późną wiosną a wczesnym latem, kiedy temperatura wody osiąga 15-25°C. Przed tarłem samce budują małe, okrągłe gniazda w piasku lub podłożu, w wodzie nie głębszej niż 1 m. W kolonii może powstać do 15 takich gniazd. Samce używają do tego celu swoich płetw ogonowych. Gniazdo może mieć od 10-38 cm średnicy i zwykle powstaje w otoczeniu roślinności.

Samice czekają w głębszej wodzie do czasu ukończenia budowy, potem podpływają w ich kierunku, a samce próbują zachęcić je do odbycia tarła. Samica może złożyć od 1500 do nawet 7000 jaj. Samiec może podchodzić do tarła kilkukrotnie z tą samą lub inną partnerką. Samica może się trzeć w więcej niż jednym gnieździe, a czasami kilka samic wyciera się, w tym samym czasie, w tym samym gnieździe. W jednym gnieździe można znaleźć się do 15000 jaj.

Wylęg trwa od 3 do 5 dni w zależności od temperatury. Potomstwem opiekuje się samiec, broni terytorium przed drapieżnikami i wachlując płetwami gniazdo oczyszcza je oraz zapewnia dopływ świeżej natlenionej wody. Po ok 10 – 11 dniach narybek opuszcza gniazdo i oddala się na płytszą wodę. Samiec oczyszcza gniazdo przygotowując je do kolejnego tarła.

Do rozmnożenia w akwarium najlepiej kupić grupę młodych niespokrewnionych ryb, z których dobierze się para. Jesienią ryby najlepiej umieścić w pomieszczeniu gdzie temperatura oscyluje w granicach 10-12°C. Zimowanie będzie trwało 3-4 miesiące. W tym okresie ograniczamy karmienie ryb do minimum. Na wiosnę stopniowo podnosimy temperaturę wody w akwarium do ok. 19-22°C. Z grupy wyłoni się dominujący samiec, którego wraz z najgrubszą samicą przenosimy do akwarium tarliskowego (ok. 150-200 litrów), urządzonego jak w opisie powyżej. Ryby obficie karmimy mrożonymi i żywymi pokarmami.

W czasie tarła ryby żywiołowo pływają nad gniazdem, samiec stara się przykleić bokiem do samicy, tak aby ich narządy rozrodcze znalazły się najbliżej siebie. Co pewien czas samica zatrzymuje się w gnieździe i składa porcje żółtawych jaj, które natychmiast zapładnia samiec.

Narybek w pierwszych dniach należy karmić najdrobniejszym pokarmem np. larwami oczlika czy pierwotniakami. Po ok. 5-7 dniach można zacząć podawać larwy artemii, oczliki, a po 10 dniach nicienie mikro. Pokarm należy podawać często lecz w niewielkich ilościach.