Pyszczak niebieski

Pyszczaki niebieskie - ryby akwariowe

Pyszczak niebieski (Pseudotropheus socolofi) – pięknie niebiesko ubarwiona, nieduża ryba akwariowa z rodziny pielęgnicowatych.

Pyszczak niebieski - Pseudotropheus socolofi - Występowanie

Afryka. Gatunek endemiczny występujący jedynie w jeziorze Malawi. Zamieszkuje litoral skalny wzdłuż wybrzeża Mozambiku, pomiędzy Cobue i Tumbi, w wodach relatywnie płytkich strefy przejściowej na głębokościach 2-8 m.

Pyszczak niebieski - Pseudotropheus socolofi - Charakterystyka i usposobienie

W akwarium dorosłe osobniki zwykle osiągają ok. 10 cm długości. Płeć trudno rozróżnić. Zarówno samce jak i samice mają ciało koloru jasno „pudrowo” niebieskiego oraz posiadają żółte atrapy jajowe na płetwie odbytowej – u samców zazwyczaj jest ich więcej (3-5), są większe i intensywniejszej barwy, chociaż nie jest to regułą. Samce są też przeważnie większe, masywniejsze i mają bardziej wydłużone płetwy piersiowe. Najłatwiejszym sposobem na rozróżnienie płci jest obserwacja. Tak jak u innych pyszczaków z grupy mbuna, samce wykazują większy terytorializm i to one często ganiają za samicami. Znane są dwie barwne odmiany gatunku, występująca w okolicach Cobwe oraz okolicach Mara. Tej pierwszej brakuje czarnego kontrastowego obrzeżenia płetwy grzbietowej – w handlu rzadko spotykana.

U młodych ryb błękit jest czysty i przy odpowiednim świetle może mieć fioletowy odcień. Dorosłe charakteryzują się metalicznym połyskiem. Dominujące samce, poza czarnym obrzeżeniem i nielicznymi przebarwieniami na ogonie, są praktycznie jednolicie jasnoniebieskie. U zdominowanych samców oraz samic na tułowiu mogą występować ciemne przebarwienia, a w przypadku tych z końca hierarchii, nawet ciemne pasy. Wybarwienie ma charakter zmienny i w ciągu dnia ryba może wyglądać zupełnie inaczej.

Gatunek dotknięty znacznym stopniem degradacji, ryby dostępne w handlu mogą dość znacznie odbiegać jakością. W wyniku długotrwałej wojny domowej w Mozambiku nastąpił zastój w eksporcie, który wznowiono dopiero w latach 90. Ryby z niepewnych źródeł mogą być słabe, wychudzone i szare, co jest następstwem wieloletniej hodowli wsobnej. Dobrej jakości samiec ma wydłużone wszystkie płetwy, a kolor jego ciała jest prawdziwie błękitny.

Ryby uchodzą za średnio agresywne, ale jest to kwestia dość indywidualna i mogą się zdarzać zarówno osobniki łagodne jak i bardzo agresywne. W akwarium zaleca się trzymanie samca z kilkoma samicami.

Pyszczak niebieski - Pseudotropheus socolofi - Odżywianie i karmienie

W środowisku naturalnym odżywia się głownie peryfitonem (bezkręgowce, glony, grzyby) porastającym skały i piasek. W akwarium można go karmić pokarmami suchymi w płatkach i granulkach z dużą zawartością spiruliny. Granulki należy wcześniej moczyć, aby zapobiec ich pęcznienia w przewodzie pokarmowym ryby. Dodatkowo dieta powinna być regularnie uzupełniana żywymi lub mrożonymi pokarmami pochodzenia zwierzęcego np. solowiec, kryl, wodzień i roślinnego np. sparzony szpinak, wodorosty. Pokarmy z dużą zawartością protein takie jak np. ochotka nie są wskazane. Pod żadnym pozorem nie wolno podawać im mięsa zwierząt ciepłokrwistych.

Pyszczak niebieski - Pseudotropheus socolofi - Akwarium

Dla haremu samca i 3-4 samic niezbędne jest akwarium o długości min. 100 cm i szerokości 40 cm, z piaszczystym podłożem i dekoracją skalną, z licznymi jaskiniami i szczelinami. Na dekoracjach można mocować wytrzymałe rośliny np. Anubiasy.

Wymagają wydajnej filtracji biologicznej i mechanicznej. Niektórzy hodowcy stosują dwa filtry kubełkowe lub jeden kubełkowy biologiczny a drugi wewnętrzny mechaniczny. Woda powinna być dobrze natleniona i należy przestrzegać jej regularnych podmian (15-25%). Ryby najlepiej czują się w wodzie o temperaturze 24-26°C, 8.0-8.4 pH i twardości 10-14 dGH. Wkład filtracyjny z grysu koralowego może pomóc w utrzymaniu buforu twardości węglowej na odpowiednim poziomie.

Ryby na pogorszenie się parametrów wody reagują zwinięciem płetw i wykonywaniem kołyszących się ruchów – nie należy lekceważyć tych objawów i szybko dokonać podmiany.

Uchodzą za średnio agresywne i nie będą dobrym wyborem do akwariów ogólnych. Nie powinny być trzymane z dużymi i agresywnymi gatunkami z grupy mbuna. Dobrym współlokatorem mogą być Aulonocara, Copadichromi i łagodniejsze mbuna np. Pyszczk żółty.

Pyszczak niebieski - Pseudotropheus socolofi - Rozmnażanie

Rozmnażanie nie jest zbyt trudne. Najlepiej rozmnażać je w akwarium gatunkowym w haremie składającego się z jednego samca i przynajmniej 3 samic, jednak do rozmnożenia może dochodzić także w akwarium towarzyskim. W akwarium urządzonym jak w opisie wyżej powinny znaleźć się płaskie kamienie i otwarte piaszczyste przestrzenie, jako potencjalne miejsca do tarła. Woda powinna mieć ok. 8.2-8.5 pH i temperaturę ok. 25-27°C. Przed planowanym tarłem rybom należy podawać większe ilości pokarmów dobrej jakości, głównie roślinnych.

Samiec wybiera i oczyszcza miejsce do tarła, nabiera intensywnego ubarwienia i zaczyna zaloty w kierunku samic. Należy bacznie obserwować jego zachowanie, gdyż bywa przy tym dość agresywny. Zachęcona samica podpływa do miejsca wybranego przez samca gdzie składa jaja (ok. 60 szt.), natychmiast po tym zbiera je do pyszczka. Próbuje również zbierać atrapy jajowe umieszczone na płetwie odbytowej samca, wtedy on uwalnia mlecz, zapładniając jajeczka.

Zanim samica wypuści swobodnie pływający narybek inkubuje ikrę w pyszczku przez ok. 3-4 tygodni. W tym okresie będzie miała wyraźnie rozdęty pyszczek i nie będzie przyjmować jedzenia. Jeżeli zdecydujemy się na odseparowanie samicy to należy zachować przy tym ostrożność gdyż narażona na stres może zbyt wcześnie wypluć narybek lub po prostu go zjeść. Trzeba również pamiętać, że jeżeli będzie przebywać poza kolonią zbyt długo może stracić swoją pozycję w grupie. Niektórzy, doświadczeni hodowcy pobierają narybek sztucznie po okresie ok. 2 tygodni i przenoszą do osobnego zbiornika, co skutkuje pozyskaniem większej ilości narybku.

Po opuszczeniu pyszczka samicy, narybek jest na tyle duży aby przyjmować larwy solowca, nicienie mikro i sproszkowany pokarm suchy.